Koordynacja Systemów Zabezpieczenia Społecznego

Podstawowe zasady koordynacji

Od 1 maja 2004 roku w Polsce, czyli od momentu wejścia naszego kraju do Unii Europejskiej, obowiązują przepisy w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Obecnie dotyczą one osób korzystających z prawa do swobodnego przemieszczania się po terytorium Unii Europejskiej, a także Szwajcarii i krajów EOG (tj. Norwegii, Islandii i Lichtensteinu).

Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego to reguły, które powodują, że osoby pracujące w kilku krajach unikają negatywnych następstw podejmowania zatrudnienia w różnych państwach, a tym samym podlegania różnym przepisom.

Podstawową zasadą koordynacji jest zasada, w której każdy  obywatel państwa członkowskiego Unii Europejskiej podlega wyłącznie ustawodawstwu kraju, w którym pracuje. Przepisy określają również, wyjątki od powyższej zasady, które mają  zastosowanie w szczególnych przypadkach w stosunku do pracowników transgranicznych.

Przepisy te nie mogą być  stosowane do osób, które ograniczają swoją aktywność zawodową do jednego  państwa i nie korzystały nigdy, z zagwarantowanej przez Traktat Rzymski,  swobody przepływu osób.

Koordynację systemów zabezpieczenia społecznego określają zarówno przepisy unijne, jak i krajowe, inaczej zwane przepisami prawa wewnętrznego państw członkowskich.

Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają pierwszeństwo przed wewnętrznymi przepisami państw członkowskich UE. Oznacza to, że w przypadku kolizji przepisów krajowych z przepisami wspólnotowymi pierwszeństwo mają zawsze te ostatnie. Przepisy o koordynacji zawarte zostały w rozporządzeniach, zatem obowiązują w całości i są stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach nimi objętych.

PODSTAWOWYMI UNIJNYMI AKTAMI PRAWNYMI, KOORDYNUJĄCYMI SFERĘ ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO W RAMACH UNII EUROPEJSKIEJ I EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO, SĄ PRZEDE WSZYSTKIM:

·  Rozporządzenie Rady i Parlamentu (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego;

·  Rozporządzenie Rady i Parlamentu (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

 

Obowiązują one we wszystkich państwach członkowskich Unii Europejskiej tj.: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Włochy, Węgry, a ponadto w Szwajcarii  

i w państwach EOG (Islandia, Liechtenstein, Norwegia).

 

Koordynacja przepisów wspólnotowych opiera się na czterech głównych zasadach:

  1. Zasada równego traktowania – zasada ta zabezpiecza osoby przemieszczające się przed jakąkolwiek dyskryminacją bezpośrednią lub pośrednią przy stosowaniu przepisów z zakresu zabezpieczenia społecznego,
  2. Zasada jedności stosowanego ustawodawstwa – zasada ta zabezpiecza przed sytuacją, w której osoba wykonująca pracę w jednym lub kilku państwach nie jest objęta zabezpieczeniem społecznym w żadnym z nich, lub jest nim objęta w kilku państwach jednocześnie,
  3. Zasada zachowania praw nabytych oraz w trakcie nabywania ( export świadczeń) – zasada ta zapewnia, że świadczenia przyznane w jednym z państw UE są przekazywane osobie uprawnionej niezależnie od jej miejsca zamieszkania,
  4. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia – zasada ta umożliwia uwzględnianie okresów ubezpieczenia, lub innych równorzędnych okresów, przebytych w kilku państwach UE przy ustalaniu prawa do świadczeń z zabezpieczenia społecznego. 

KRAJOWE PRZEPISY W ZAKRESIE KOORDYNACJI SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO OKREŚLAJĄ M.IN.

  • Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i  instytucjach rynku pracy (tekst jednolity: Dz. U. 2021r., poz. 1100, z późn. zm.),
  • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowego trybu przyznawania zasiłku dla bezrobotnych, stypendium i dodatku  aktywizacyjnego (Dz. U. Nr 136, poz. 1118 z  późn. zm).

TRANSFER ZASIŁKU DLA BEZROBOTNYCH

Osoby, które utraciły pracę w jednym z krajów UE/EOG lub Szwajcarii – mają prawo - starać się o zasiłek dla bezrobotnych w kraju ostatniego zatrudnienia, a następnie dokonać jego transferu do Polski.

Osoby, które posiadają prawo do zasiłku dla bezrobotnych i planują powrót do Polski:
- mogą skorzystać z prawa do transferowania zasiłku dla bezrobotnych w wysokości jaka została ustalona za granicą:

  • na okres 3 miesięcy z możliwością przedłużenia do 6 miesięcy.

Wielu bezrobotnych traci uprawnienia do świadczeń, ponieważ nie znają powyższych zasad. Opuszczają państwo, w którym byli ostatnio zatrudnieni, bez zgłoszenia tego służbom zatrudnienia, za późno rejestrują się w służbach zatrudnienia państwa, do którego przybyli w celu poszukiwania pracy, albo wracają już po upływie okresu eksportu świadczeń.

Dlatego należy pamiętać o następujących zasadach:

Przed przyjazdem do Polski:

  • po zakończonej pracy za granicą rejestrujesz się we właściwej instytucji np. bezrobocia i uzyskujesz prawo do zasiłku dla bezrobotnych,
  • pozostajesz w dyspozycji zagranicznej instytucji np. bezrobocia, przez 4 tygodnie  (możesz zwrócić się o skróceniu tego terminu, np. gdy  wyjeżdżasz w celu łączenia rodzin  lub wyjeżdżasz z małżonkiem lub partnerem, który podjął pracę w kraju do którego wyjeżdżasz),
  • składasz wniosek o wydanie dokumentu „U2” uprawniającego do transferu zasiłku  - w związku z zamiarem poszukiwania pracy w Polsce.

Po przyjeździe do Polski:

  • zgłaszasz się do powiatowego urzędu pracy, w ciągu 7 dni od daty wyjazdu - celem uzyskania statusu osoby poszukującej pracy,
  • musisz  pozostawać w dyspozycji powiatowego urzędu pracy przez cały okres transferowania zasiłku,
  • aby kontynuować pobieranie zasiłku za granicą musisz powrócić do kraju, w którym ustalono uprawnienia do zasiłku - najpóźniej w ostatnim dniu wskazanym w  dokumencie „U2".

 

ZASADA SUMOWANIA

Osoby, które utraciły pracę na terenie państw Unii Europejskiej lub państw EOG ( Islandia, Liechtenstein, Norwegia) i Szwajcarii mają możliwość uzyskania zasiłku dla bezrobotnych w państwie ostatniego zatrudnienia na warunkach obowiązujących i w wysokości zasiłku wypłacanego w tym państwie.


Jeżeli w celu otrzymania zasiłku dla bezrobotnych w którymś z w/w krajów, konieczne jest dodanie  okresu pracy w Polsce  -Wojewódzki Urząd Pracy potwierdzi polskie okresy zatrudnienia i  ubezpieczenia na dokumencie „U1" (informacje pod nr tel. 77 44 17 505).

 

ZASIŁKI W POLSCE PO PRACY ZA GRANICĄ

Jeżeli nie ubiegałeś się o zasiłek w kraju, w którym ostatnio pracowałeś i powróciłeś do Polski, prawo do zasiłku dla bezrobotnych będzie ustalane na podstawie polskiego ustawodawstwa.

W takim przypadku:

  • Należy zarejestrować się jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy właściwym ze względu na miejsce zameldowania stałego lub czasowego.
  • Złożyć wniosek o ustalenie uprawnień do zasiłku z tytułu bezrobocia w związku z zatrudnieniem w innym kraju UE/EOG lub Szwajcarii oraz udokumentować okresy uprawniające do uzyskania zasiłku (dołączyć dokument U1 lub dokumenty z okresu zatrudnienia za granicą)  - szczegółowe informacje poniżej: Dokumenty do pobrania – pouczenie.

FORMULARZE  dotyczące zasiłków dla bezrobotnych

Od 1 maja 2010r. we wszystkich państwach Unii Europejskiej, od 1 kwietnia 2012r. w Szwajcarii i od 1 czerwca 2012r.  w państwach EOG (Islandia, Liechtenstein, Norwegia) wydawane są przez właściwe instytucje na wniosek osoby bezrobotnej nowe  dokumenty:

  • U1 – dokument potwierdzający okresy, które należy uwzględnić przy przyznawaniu świadczeń dla bezrobotnych ( dawny formularz  E 301) – dotyczący zasady sumowania;
  • U2 – dokument potwierdzający zachowanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych (dawny formularz E 303) – dotyczący transferu zasiłku.

W Polsce dokumenty U1 i U2 -   wystawiają wojewódzkie urzędy pracy.

Formularze  E 301, E 302, E 303 zachowują nadal swoją ważność i są uwzględniane przez władze państw członkowskich, aż do ich wycofania lub zastąpienia przez dokumenty wydane w ramach rozporządzenia 883/2004 i rozporządzenia 987/09.

O potwierdzenie okresów zatrudnienia/ubezpieczenia spełnionych w innym państwie UE/EOG lub Szwajcarii w imieniu bezrobotnych, którzy nie posiadają dokumentu U1 występują instytucje właściwe ( w Polsce są to Wojewódzkie Urzędy Pracy).

Pozostałe osoby, tj. osoby nie posiadające statusu osoby bezrobotnej w Polsce, o dokument U1 potwierdzający ich okresy zatrudnienia za granicą, występują osobiście.

Adresy właściwych instytucji zajmujących się koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w każdym państwie członkowskim można znaleźć na stronie internetowej:  http://ec.europa.eu/social-security-directory

Dodatkowych informacji na temat koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego w zakresie świadczeń dla osób bezrobotnych :

  • składania wniosków o przyznanie prawa do zasiłku dla bezrobotnych;
  • transferu zasiłku dla bezrobotnych w czasie poszukiwania pracy w innym państwie UE/EOG lub Szwajcarii;
  • wydawania dokumentów U1,  U2; 

udzielają pracownicy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Opolu: Wydziału Pośrednictwa Pracy i Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego

  • ul. Oleska 127 ( budynek WORD)
  • I piętro, pok. nr 1, 2, 3 i 15; w godz. 7.30 - 15.30


Telefony:
 77 – 44 17 505 - TRANSFER  ZASIŁKU  DLA BEZROBOTNYCH

 77 – 44 17 505 - WNIOSKI O WYDANIE U1, U2

77 – 44 17 507,  77 – 44 17 464,  77 - 44 16 706 - ZASIŁEK PO  PRACY ZA GRANICĄ


składanie wniosków w godz. 7.30 - 14.45

Wnioski należy składać

  • pocztą tradycyjną na adres:
    Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu
    45-315 Opole
    ul. Głogowska 25c

za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP: /wup_opole/SkrytkaESP

Dokumenty do pobrania:

Informacje na temat przepisów UE w dziedzinie zabezpieczenia społecznego znajdą Państwo również:

Wojewódzki Urząd Pracy w Opolu pełni funkcję instytucji właściwej z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego na wypadek bezrobocia.
Pozostałe informacje z zakresu koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego znajdziesz w innych instytucjach właściwych:

Jeśli masz problem wynikający z niewłaściwego stosowania prawa wspólnotowego przez organy administracji publicznej zgłoś się do – SOLVIT

Wytworzył:
Udostępnił:
Kańtoch Mariusz
(2012-08-03 11:05:42)
Ostatnio zmodyfikował:
Kańtoch Mariusz
(2023-12-20 16:11:09)
       DRUKUJ TĘ STRONĘ Obrazek drukarki